Ik herinner me het nog goed. Het was één van mijn eerste coaches waarmee ik samenwerkte, nog in mijn vorige job.
“Het lijkt wel alsof jij je verantwoordelijk voelt voor de hele organisatie”, zei ze op een bepaald moment.
Ik werd er stil van. Want ik besefte onmiddellijk dat ze helemaal gelijk had, ik voelde me écht verantwoordelijk voor de hele organisatie. En op dat moment werd het me duidelijk dat er iets niet klopte. Er werkten ongeveer 5.000 mensen, en nee, ik was niet de CEO. Dus net iets teveel verantwoordelijkheid om op te nemen..
Ik was er niet goed van, dat weet ik nog. Dat moment waarop je je bewust wordt van een onbewust patroon dat je al heel je leven toepast zonder het goed te beseffen.
Ik voelde ook letterlijk het gewicht van dit immense verantwoordelijkheidsgevoel op mijn schouders drukken.
“Waarom doe ik mezelf dit aan?” vroeg ik me af.
Op dat moment wist ik het nog niet, maar het antwoord is me later wel duidelijk geworden.
Parentificatie
Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel is heel vaak het gevolg van parentificatie. Dit betekent dat er rolverwarring is tussen ouder en kind. Je krijgt of neemt als kind een te grote verantwoordelijkheid in verhouding tot wat je op dat moment volgens je leeftijd kan dragen. Om dit aan te kunnen, is het uiteraard belangrijk om een groot verantwoordelijkheidsgevoel te ontwikkelen. Dit blijft vaak een onbewust patroon dat je blijft herhalen als je volwassen bent, zoals ook ik dus deed.
Parentificatie kan in verschillende situaties optreden, bv. als je ouders hun rol niet kunnen opnemen door ziekte of overlijden, scheiding, maar ook als je ouders zelf struggelen met verantwoordelijkheid als gevolg van eigen ervaringen in hun verleden. Het gaat hierbij zeker niet enkel om praktische taken en verantwoordelijkheden, zoals bv. de zorg voor het huishouden, maar ook om emotionele verantwoordelijkheden (bv. ouders die consequent steunen op hun kind voor hun problemen en emoties).
Wat doe je hieraan?
Zoals altijd, is je bewust worden van de parentificatie die je ervaren hebt enerzijds en het besef dat je verantwoordelijkheidsgevoel te groot is anderzijds een erg belangrijke stap.
Dat ene zinnetje van mijn coach heeft me toen de kans gegeven om stil te staan bij wat niet en wat wél mijn verantwoordelijkheid was, en gaf me ruimte om hiernaar te handelen.
Dit is echter niet voldoende, zoals ik zelf ook ervaarde. Hoe goed ik ook besefte dat ik sommige dingen echt mocht loslaten aangezien ze niet mijn verantwoordelijkheid waren, ervaarde ik hierbij een grote onrust. Iets in mijn bleef van zich laten horen, en het leek wel alsof ik onbewust telkens weer op zoek ging naar die zware last op mijn schouders.
Aangezien het ooit echt noodzakelijk was om die grote verantwoordeljkheden op te nemen, gaat je systeem (lichaam + brein) zich hier vanuit overlevingsmodus heel sterk aan vastklampen. We moeten ons systeem dus leren dat het nu wél veilig is om die extreme verantwoordelijkheid los te laten. Ik help mensen hiermee aan de hand van traumaverwerking (het doorvoelen en verwerken van emoties en lichamelijke sensaties gelinkt aan de ervaringen rond parentificatie) en connectie met je kleine Ik. Hierdoor creëeren we ruimte om in het hier en nu aan de slag te gaan met het aanleren van nieuwe gedragingen en gedachten die gelinkt zijn aan een gezond niveau van verantwoordelijkheid.
Zo ging ik ook zelf aan de slag. En ook al blijft het iets waar ik altijd wel alert voor moet blijven, voel ik me al lang niet meer verantwoordelijk voor de hele wereld en kan ik bewuster loslaten wat niet voor mij is.
Als je jezelf herkent in dit verhaal, en je vaak last hebt van een te groot verantwoordelijkheidsgevoel, besef dan dat ook jij hier niet mee hoeft te blijven rondlopen!
P.S. Wil jij jezelf beter leren kennen en je zelfvertrouwen vergroten? Schrijf je dan in voor deze gratis videoreeks waarin je aan de slag gaat met 5 bouwstenen voor écht zelfvertrouwen!